Projektant dostępności pracujący w zespole

Drugi możliwy model współpracy ze specjalistą ds. dostępności to jego praca bezpośrednio w zespole projektowym. Oczywiście, może ona ograniczyć się do roli badacza, ale zdecydowanie lepsze efekty przynosi poszerzenie zakresu jego obowiązków o kwestie związane z projektowaniem, wdrożeniem, a czasem nawet sprzedażą rozwiązań.

Co dostępnościowiec może robić w zespole

Będąc blisko rozwiązania, specjalista ds. dostępności ma wpływ na jego rozwój, a nie tylko ocenia go pod kątem dostępności czy zgodności ze standardami. Może wspierać zespół w identyfikacji problemu, który ma być rozwiązany, poszerzając go o perspektywę użytkowników ze specyficznymi potrzebami. Może także pomóc w uwzględnianiu niepełnosprawności czy specyficznych cech (np. ograniczeń ruchowych wynikających z wieku) przy tworzeniu person do projektowania i badań produktu.

Praca w zespole projektowym umożliwia dostępnościowcom testowanie małych części tworzonego rozwiązania, od pojedynczych elementów Design Systemu, przez części makiet, po komunikaty błędów czy fragmenty kodu. To z kolei przekłada się na szybszą informację zwrotną dla osób odpowiedzialnych za te elementy, a dzięki znajomości produktu, na lepiej dopasowane propozycje rozwiązań.

Znajomość produktu umożliwia specjaliście ds. dostępności także wspieranie ogólnie pojętego “biznesu”. Dostępność uwzględniona już na poziomie projektowania i wsparta zgodnością ze standardami WCAG daje szansę na poszerzenie grupy użytkowników tworzonego rozwiązania, co jednoznacznie przekłada się na jego sukces biznesowy.

We wczesnej fazie prac na iPhonem, Apple opracowało technologię nawigacji głosowej. Tak powstał VoiceOver – pierwszy na świecie czytnik ekranu oparty na gestach. To była rewolucja i strzał w dziesiątkę, a smartfony z jabłuszkiem są nadal pierwszym wyborem wielu osób niewidomych na całym świecie.

Wiedza dostępnościowca usprawnia także kontakt z częścią klientów. Dzieje się tak choćby w przypadku instytucji publicznych, które ze względów prawnych, wymagają zgodności zamawianych produktów ze standardami WCAG, a czasem wprost stawiają warunek uczestnictwa specjalisty ds. dostępności w projekcie.

Specjalista ds. dostępności pracujący w zespole sprawdzi się zwłaszcza tam, gdzie kluczowe jest zapewnienie dostępności produktu dla jak największej liczby użytkowników.

W wielu przypadkach specyficzne potrzeby użytkowników z niepełnosprawnością są identyczne jak potrzeby osób starszych, osób korzystających z urządzeń mobilnych w niesprzyjającym oświetleniu lub hałasie czy osób posługujących się w stopniu podstawowym językiem, w jakim sformułowana jest treść danego serwisu czy aplikacji. Zarekomendowanie rozwiązań przyjaznych i dostępnych dla wszystkich tych grup może być trudne na poziomie raportu z audytu eksperckiego, jednak obecność specjalisty ds. dostępności w zespole projektowym daje taką możliwość.

Poza tymi działaniami, specjalista pracujący w zespole może również prowadzić okresowe oceny zgodności rozwiązania ze standardami WCAG. W takiej sytuacji nieco trudniej może mu być spojrzeć na produkt z pewnego dystansu potrzebnego w pracy audytora.

Najważniejsza decyzja

Specjaliści ds. dostępności nie są jednolitą grupą. Jedni czują się lepiej w roli audytora, inni w roli projektanta dostępności. Jedni posiadają „zaplecze” developerskie, inni bardziej UX-owe, a jeszcze inni bazują na własnych doświadczeniach, bo sami są osobami z niepełnosprawnością. Sam wielokrotnie zaczynając projekt w charakterze audytora, z czasem dołączałem do zespołu projektowego na stałe.
Jeśli chcesz szybko dowiedzieć się, jaki jest poziom dostępności Twojego rozwiązania, szukaj doświadczonego audytora dostępności. Nie przerażaj się tylko długą listą uwag, które znajdziesz w przygotowanym przez niego raporcie 😉

Jeśli tworzysz rozwiązanie od początku, bądź rozwijasz już istniejące, pomyśl o zatrudnieniu na stałe kogoś kto pozna Twój produkt i pomoże Ci wdrożyć jego dostępność skrojoną na miarę.

Ważne, aby w ogóle uwzględnić dostępność w projekcie i nie lekceważyć tego tematu. Można do niej dochodzić różnymi drogami i różnymi modelami organizacji pracy. Warto zatem szukać, próbować, eksperymentować. Najważniejsze, żeby zacząć!